Δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα “Το Βήμα” στις 05/08/2014
To Κυπριακό βρίσκεται στην πιο κρίσιμη καμπή, μετά το 2004, στην αναζήτηση μιας λύσης. Τι είδους όμως λύση; θέλουμε ένα σύγχρονο λειτουργικό ευρωπαικο κράτος, με μια κυριαρχία,μια διεθνή προσωπικότητα, μια ιθαγένεια. Άρα,ότιδηποτε θυμίζει το δυσλειτουργικό, κατά γενική ομολογία των αρχιτεκτόνων του, κράτος της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης δεν είναι δυνατό να θεωρείται επιδιωκόμενο ή εφικτό στην Κύπρο.
Θέλουμε λύση και όχι ”φύλλο συκής”.
Τα χαρακτηριστικά της; Πρέπει, να είναι δίκαιη, βιώσιμη πολιτικά και νομικά συμβατή με τις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαικής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Κεκτημένο. Το Κυπριακό, αν και δεν το επαναλαμβάνουμε συχνά, ήταν και παραμένει πρόβλημα εισβολής και κατοχής και μάλιστα σε έδαφος κράτους της Ευρωπαικής Ένωσης.
Σκέφτομαι ότι τα όσα συμβαίνουν σήμερα στη Κριμαία και το 2008 στη Γεωργία έχουν σαν ”πρότυπο αναφοράς” τη Κύπρο. Δεν μπορούν λοιπόν να ισχύσουν δυο μετρά και δυο σταθμα.
Αυτούς τους οποίους κατά συνθήκη αποκαλούμε ”διεθνής κοινότητα”, με ορισμένες βέβαια απόκλίσεις, έδειξαν να βολεύονται με το Κυπριακό ως ”παγωμένη σύγκρουση” (frozen conflict).
Τρία στοιχεία φαίνεται ότι σταδιακά αλλοιώνουν αυτόν το χαρακτήρα: η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαική Ένωση – μια από τις σημαντικότερες επιτυχίες πρωτίστως της Ελλαδικής άλλα και της Κυπριακής διπλωματιας – τα ενεργειακά κοιτάσματα και η ανατροπή του status quo σε ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου, της Τουρκίας συπεριλαμβανομένης, των προβλέψεων αστάθειας και ανατροπών των μέχρι τώρα δεδομένων μέχρι και πέραν του Ιράν.
Δεν θα πρέπει επίσης να παραβλέπουμε ότι ήδη έχει δρομολογηθεί επαναχάραξη των πολιτικών συνόρων στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής (ΜΕΝΑ).
Η αξιοπιστία των άρχων άλλα και τα συμφέροντα που προσδιορίζουν σήμερα την ευρωπαιήη και αμερικάνικη στάση στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής, πάρα τις οποίες διάφορες τους, δοκιμάζονται συνεχώς.
Από την άλλη πλευρά, έχουμε μια Τουρκία, η οποία παρά τη σημαντική δύναμη και στρατηγική της θέση, δείχνει να αντιστρατεύεται μάλλον παρά να συμβάλει σήμερα στη προώθηση των συμφερόντων και αξιών της Ε.Ε. αλλά και της Ουάσινγκτον στην ίδια περιοχή.
Η λύση του Κυπριακού πρέπει να στηρίζεται στις Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφάλειας των Ηνωμένων Εθνών. Χωρίς όμως να τρέφουμε αυταπάτες και ψευδαισθήσεις. Διότι ο εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών κ. Αλβάρο Ντε Σότο, με την υπεροψία και υπερβολική αυτοπεποίθηση, που τον χαρακτήρισε στο Μπούργενστοκ (Λουκέρνη 2004), είχε σημαντικό μέρος της ευθύνης για την αποτυχία ενός Σχέδιου, που τελικά καταψηφίστηκε απο τον Κυπριακό Ελληνισμό άλλα και τη μειοψηφία των Τουρκοκυπρίων.
Το δημοψήφισμα είναι σίγουρα μια δικλείδα ασφαλείας. Σε ποια περίπτωση; Στην περίπτωση που η λύση που θα προέλθει απο τις συνομιλίες είναι προφανώς μεροληπτική, ετεροβαρής, άδικη και εν τέλει ανεφάρμοστη. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί να σταθεί στη κρίση του Κυπριακού λαού. Ας θυμούνται όλοι όσοι κινούνται στο παρασκήνιο, ότι μια λύση δεν αρκεί να αποτυπωθεί μονό στο χαρτί, αλλά κυρίως στη συνείδηση των Κυπρίων. Άρα ό,τι επιβληθεί στο χαρτί, θα ακυρωθεί στο δημοψήφισμα.
Η Ελλάδα ορθά και σταθερά επαναλαμβάνει ότι στέκεται στο πλευρό της Κύπρου, παρότι δεν έχει τη στιγμή αυτή ανεξάντλητο απόθεμα πολιτικό – διπλωματικού κεφαλαίου. Θυμίζω και πάλι ότι η οικονομία, το κύρος και η αξιοπιστία είναι ουσιώδεις παράμετροι προσδιορισμού της ”διαπραγματευτικής ισχύος”.
Εν τούτοις, τολμώ να επιχειρηματολογήσω οτι η ρευστότητα και η αβεβαιότητα στη ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής ενισχύουν τη στιγμή αυτή τη γεωπολιτική κι ενεργειακή σημασία της Κύπρου και της Ελλάδας. Το σταθερό και αυξανόμενο αμερικάνικο ενδιαφέρον για τη Σούδα και τον Ελλαδικό χώρο, εάν σωστά αξιοποιηθεί απο την Αθηνά, είναι παράγοντας ισχύος.
Αρκεί να μη σπαταληθεί σε εσωτερικής κατανάλωσης κινήσεις αποσιώπησης ή εντυπωσιασμού, που κανέναν εν τέλει δεν ωφελούν.
Ένα είναι βέβαιο: Η λύση του Κυπριακού δεν μπορεί να αποτελέσει πεδίο δοκιμαστικής μεν, μόνιμης δε εκτροπής από τις αξίες και θεμελιώδεις αρχές και ελευθερίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η αποδοχή των ”τετελεσμένων γεγονότων” είναι συνταγή αποτυχίας για την Ευρώπη και τις Η.Π.Α.
Κάτι ακόμη. Μήπως ήλθε η στιγμή να δώσει μια δεύτερη ζωή η Λευκωσία στις Εκθέσεις – καταπέλτη της Ευρωπαικης Επιτροπής Ανθρωπινών Δικαιωμάτων κατα της Τουρκιάς που δημοσιοποιήθηκαν το Δεκέμβριο του 1978;
