Δημοσιεύθηκε στην www.kathimerini.gr, 18/09/2022
Σχεδόν τέσσερις δεκαετίες κρατικός λειτουργός, διπλωμάτης. Πρόβλημα, αλήθεια, θα είχα αν κάποιος διπλωμάτης ή πολιτικός οποιασδήποτε χώρας μου έλεγε τις λέξεις αυτές. Συγκλονίζουν. Θα τις θεωρούσα Υβριν. Κερδίσεις προσωπικά, ζημιώνοντας όμως την πατρίδα σου. Σκέφτομαι πώς νιώθει ένας κρατικός λειτουργός αν ακούσει τα ίδια λόγια. Πώς σήμερα νιώθει ένας στρατιωτικός μας αν ξένος αξιωματικός του μιλούσε με αυτόν τον τρόπο. Συνειδητοποιώ πόσο σκληρή ήταν η φράση αυτή που χρησιμοποίησε ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ σε τηλεφωνική συνομιλία του με κορυφαίο πολιτικό αρχηγό το βράδυ της Κυριακής, 5 Ιουλίου 2015. «Τu as gagne mais la Grece a perdu». «Κέρδισες εσύ, αλλά έχασε η Ελλάδα» (Les lecons du pouvoir, σελ. 173, Stock). Ηταν το βράδυ εκείνο του τραγικού –κατά την αρχαιοελληνική τραγωδία και όχι μόνο– δημοψηφίσματος. Τα ελληνικά χείλη δεν είχαν τη δύναμη να επαναλάβουν τα λόγια του βασιλιά του Αργους, Ινάχου (Αισχύλου, «Ικέτιδες», Εστία).
«Δύσκολ’ η κρίση και κριτή μη με διαλέγεις·/ είπα και πριν, πως δίχως του λαού τη γνώμη/ δε θα μπορούσ’ απόφαση καμιά να πάρω,/ όσο και να ‘ν’ στο χέρι μου, για να μην έχει/ να πει κανείς, αν τύχει αλλιώς κι ερθεί το πράμα:/ «Κατάστρεψες τη χώρα σου για χάρη ξένων».
Η μετάβαση μέσω της Δαντικής κάθαρσης στις 6 Ιουλίου 2015 δεν ήταν προϊόν μεταφυσικής παρέμβασης, αλλά δύσκολων και μάλλον αναπόφευκτων ανθρωπίνων αποφάσεων. Ηταν μια μοναδική, κρίσιμη στιγμή της σύγχρονης Ελλάδος. Χορεύοντας στο Σύνταγμα τον χορό του Ζαλόγγου αφήναμε το χέρι που μας κρατούσε και πέφταμε στον γκρεμό. Η Νέμεσις, η Ιστορία και η σωτηρία τέμνονται. Αναγνώριση αξίζει σε όσους με τη στάση και την ψήφο τους τις ημέρες του Ιουλίου στη Βουλή κράτησαν την Ελλάδα όρθια, μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Προέταξαν το πατριωτικό «να κερδίσει και να διασωθεί η Ελλάδα, έστω και αν χάσουμε εμείς». Εχασαν στις εκλογές του Σεπτεμβρίου. Ανθρώπων επιλογές, αποφάσεις. Οχι αποτέλεσμα μηχανορραφιών, μηχανισμών ή του από μηχανής θεού. Τα γράφω τώρα διότι η άνευ προηγουμένου κρισιμότητα και δυσκολία των στιγμών το επιβάλλει. Εξηγούμαι:
α) Δεν αποδέχομαι κανέναν, ούτε επιφυλάσσω εις εαυτόν τον ρόλο του τιμητή. Εχοντας υπηρετήσει ως διπλωμάτης υπό 11 κυβερνήσεις και 15 διαδοχικούς υπουργούς Εξωτερικών, έχω συνείδηση και εκ των έσω γνώση της ραγδαία αυξανόμενης πολυπλοκότητας και των δυσχερειών και προβλημάτων άσκησης της πολιτικής, της εξωτερικής περιλαμβανομένης. Περιπλέκεται άσχημα και άστοχα όταν εμπλέκεται, συμπλέκεται και διαπλέκεται με τα εσωτερικά. Το μείζον υποτάσσεται στο έλασσον. Το όλον στο μερικό. Το εθνικό στο εφήμερο, στο κομματικό.
β) Ποτέ μετά το 1974 και τους Αττίλες στην Κύπρο δεν ακούγαμε τόσο συχνά όσο τώρα τη λέξη «πόλεμος». Εισβολή της Ρωσίας και πόλεμος στην Ουκρανία. Καθημερινές κοντά στα τρία χρόνια τουρκικές ψυχολογικές και επιχειρησιακές προπαρασκευής σκηνικού πολέμου ενέργειες.
γ) Ποιος εγγυάται ότι ένα κατασκευασμένο ατύχημα δεν θα εξελιχθεί σε σύγκρουση; Πρόκειται για ερντογανική μορφή «στησίματος» επεισοδίου, αντιγράφοντας το σενάριο των κεμαλιστών στρατοκρατών της Εργκενεκόν. Αναβάλλονται έτσι και οι εκλογές κατά το άρθρο 78 του τουρκικού συντάγματος. Τον πρόεδρο Ερντογάν και την εθνικιστική Τουρκία ενισχύει και τη σύγκρουση στο Αιγαίο υποθάλπει ο πρόεδρος Πούτιν. Θέλει να επιφέρει μέσω Ερντογάν ιστορικό πλήγμα στο ΝΑΤΟ.
Πλησιάζει η ώρα; Οπως και άλλοτε πράξαμε, προέχει η ομοθυμία όλων ανεξαιρέτως των πολιτικών αρχηγών. Ας λάβει τη μορφή διακήρυξης. Πιθανώς του Κοινοβουλίου. Χωρίς άκαιρες, εντελώς άχρηστες κομματικές υποσημειώσεις και επιφυλάξεις. Οπως επανειλημμένως εντός της Βουλής των Ελλήνων συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν. Χρειαζόμαστε τώρα υπέρβαση. Ταυτίζουμε το παραταξιακό μας όφελος αποκλειστικά με το εθνικό. Ισχύς μας δεν είναι μόνο συμμαχίες, δίκαιο και όπλα. Είναι κυρίως το κίνητρο και το ηθικό. Αυτός είναι δημοκρατικός και πατριωτικός ρεαλισμός, όχι ονειροπόλος ρομαντισμός.
Επιβάλλεται σήμερα η πολιτική επισφράγιση της ενότητας απέναντι στην τουρκική επιβουλή και πολεμική απειλή. Αν όχι τώρα, πότε;
