Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 30/08/2017
Ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς επισκέπτεται τα Σκόπια σε μια ενδιαφέρουσα περίοδο. Η κυβέρνηση του Πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεβ επιχειρεί να αποδείξει ότι η πολιτική καλών σχέσεων με τους γείτονες που επαγγέλλεται έχει ουσιαστικό περιεχόμενο.
Η υπογραφή της Θεμελιώδους Συνθήκης με την Βουλγαρία ,που ερμηνεύεται ότι αντιμετωπίζει –διότι δεν τα επιλύει- τα ζητήματα περί έθνους και γλώσσας αποτελεί ένδειξη πολιτικού πραγματισμού από την πλευρά των Σκοπίων ,κυρίως όμως από την Σόφια.
Δεν υποτιμώ την σημασία της ειδικά την στιγμή αυτή .Υποστηρίζω όμως ότι δεν μεταβάλλει την προοπτική με τον οποία η Βουλγαρία αντιμετώπισε εξαρχής την ‘’Δημοκρατία της Μακεδονίας’’ από την γένεση της το 1991 μέχρι σήμερα .Ήταν η πρώτη χώρα , το 1992, πού την αναγνώρισε ως ανεξάρτητο κράτος με την συνταγματική αυτής ονομασία . Έκτοτε με την γεύση της «ανεκπλήρωτης επιτυχίας», η Σόφια δεν έπαυσε να την αντιμετωπίζει με μητρικά και πατερναλιστικά αισθήματα.
Από το 1992 μέχρι σήμερα, οι εσωτερικές συζητήσεις εντός των διαδοχικών Βουλγαρικών κυβερνήσεων ,καθώς και στις κεκλεισμένων των θυρών συσκέψεις στην Σόφια δεν ήσαν ευθύγραμμες .Συχνα,η προσωπικότητα του Προέδρου και του Πρωθυπουργού οδήγησαν σε αποφάσεις σε σχέση με την ‘’Δ.Μ.’’ πού δεν ευθυγραμμίσθηκαν με τις υπηρεσιακές προτάσεις.
Ένα πράγμα όμως είναι βέβαιο. Οι σχέσεις της Βουλγαρίας με την πΓΔΜ από το 1992 μέχρι σήμερα, παρά κάποιες περιόδους ψύχρανσης και οξύτητας, που οφείλοντο κυρίως σε προκλήσεις της πολιτικο-ακαδημαϊκής νομενκλατούρας των Σκοπίων, δεν είχαν τα πολιτικά και διπλωματικά χαρακτηριστικά που έχουν οι σχέσεις Αθηνών -Σκοπίων.
Σε κάποιες περιόδους ,Αθήνα και Σόφια θεώρησαν ότι είχαν συμφέρον να συνεννοηθούν και να συμπλεύσουν στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όταν η πατερναλιστική διάθεση έδινε την θέση της στην απογοήτευση και στον θυμό, η Σόφια εμέμφετο εαυτήν για την άνευ ανταλλαγμάτων αναγνώριση της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας» .
Ας είμαστε ειλικρινείς. Σε καμία φάση της παράλληλης ιστορίας μας από το 1992 μέχρι σήμερα ,ούτε η Αθήνα ούτε η Σόφια θυσίασαν η μια τα εθνικά της συμφέροντα υπέρ της άλλης σε σχέση με την πΓΔΜ.
Το 1991-92 η Ελλάδα θεώρησε ότι η Βουλγαρία δεν κράτησε την υπόσχεσή της. Κρίση στις σχέσεις μας. Τον Σεπτέμβριο 1995, η Σόφια έδειξε να αιφνιδιάζεται από την υπογραφή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Εν συνεχεία εμείς κοιτούσαμε την Βουλγαρία ‘’αφ υψηλού’’ ,ειδικά σε σχέση με τις επιδιώξεις μας στην πΓΔΜ ,με τον αέρα της Ευρωπαικο-Νατοικο-Βαλκανικής δύναμης .Η οικονομική-επενδυτική επέλαση της Ελλάδος εντυπωσίαζε .
Οι Βούλγαροι γείτονές μας ,έχω υπόψη μου καυστικές δηλώσεις κατά επισκέψεις τους στην Ουάσιγκτον τα τελευταία χρόνια, μας ανταπέδωσαν την ‘’αφ υψηλού’’ θεώρηση κατά την οκταετία της κρίσης και αποδυνάμωσής μας.
Γιατί αποφάσισα σήμερα να γράψω περί πΓΔΜ, Βουλγαρίας και Ελλάδος; Απλά, διότι η προτροπή ‘’ κάνετε και σεις ό,τι έκαναν οι Βούλγαροι’’ ακούγεται συχνότερα.
Η Βουλγαρία ενεργεί για την προώθηση των συμφερόντων της. Το ίδιο δικαιούται να πράξει και η Ελλάδα.
Με την θεμελιώδη όμως διαφορά το ζήτημα του ονόματος της πΓΔΜ είναι θέμα περιφερειακής ασφάλειας και σταθερότητας ,διεθνές και όχι απλά διμερές ,όπως ορίζεται από δυο ομόφωνες Αποφάσεις 817 και 845(1993) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών
